visitors

Sunday, February 27, 2022

నెం. 35 , ఉస్మాన్ రోడ్ (ప్రణవ స్వరాట్ జ్ఞాపకాల మాలిక) - అధ్యాయం 2 - డెభైయవ భాగం

27.02.2022 - ఆదివారం భాగం - 70:

అధ్యాయం 2  భాగం 69 ఇక్కడ


నెం.35, ఉస్మాన్ రోడ్
ప్రణవ స్వరాట్

కర్ణాటక సంగీత ముమూర్తులలో అగ్రజులు, అగ్రగణ్యులు అయిన సద్గురు శ్రీ త్యాగరాజస్వామివారు 1847 పుష్య మాస బహుళ పంచమి తిథినాడు శ్రీరామునిలో ఐక్యమైనారు. అదే బహుళ పంచమి నాడు (మాఘ మాసం) 1974 లో త్యాగయ్యగారి శిష్య, ప్రశిష్య పరంపర క్రమంలోనుండి వచ్చి కర్ణాటక సంగీతంలో నిష్ణాతుడై, నవ్య లలిత సంగీత నిర్మాతగా సంగీత ప్రియుల హృదయాలలో సుస్థిర స్థానం పొందిన ఘంటసాల వేంకటేశ్వర రావుగారు కలియుగదైవమైన తిరుపతి వేంకటేశ్వరుని స్మరిస్తూనే ఆ దైవంలో కలిసిపోయారు.

భారతీయ చలనచిత్ర వినీలాకాశంలో ఘంటసాల అనే విశిష్ట తార నేల రాలకుండా మింటికెగిసి ధృవతారగా వెలుగొందుతూ తన అపురూప రాగాలను ప్రకృతినంతా నింపుతూ సంగీతప్రియులను అలరిస్తోంది.

1944 నుండి 1974 వరకు సుమారు మూడు దశాబ్దాల కాలం తెలుగు చలనచిత్ర సినీమా సంగీతరంగంలో ఒక స్వర్ణయుగ సృష్టికర్తగా, ఒక శకపురుషునిగా  కోట్లాది ప్రజల ప్రేమాభిమానాలను పొందిన విశిష్ట గాయకుడు, సంగీత దర్శకుడు ఘంటసాలవారు. రెండున్నర దశాబ్దాలకు పైగా  చిత్రసంగీత రంగంలో  అగ్రస్థానం అధిష్టించిన ఘంటసాలవారి సుదీర్ఘ సినీజీవనయానంలో వారితో కలసి పయనించిన కళాకారులు అసంఖ్యాకం.

ఆ కళాకారుల పురోభివృద్ధికి ఘంటసాల మాస్టారి అపూర్వ గాన ప్రతిభ ప్రత్యక్షంగానో లేక పరోక్షంగానో ఎంతో దోహదపడింది.  ఇది అందరూ అంగీకరించిన సత్యం. వివిధ భాషలకు చెందిన ఇన్నివందల మంది   అగ్రశ్రేణి కళాకారులందరితో  సఖ్యతతో అజాతశతృవుగా కలసిమెలసి పనిచేసిన ఏకైక గాయక, సంగీతదర్శకుడు ఘంటసాల అంటే అతిశయోక్తి కానేరదు.  నిజం చెప్పాలంటే ప్రపంచస్థాయిలోనే ఇది ఒక గొప్ప రికార్డ్ గా నమోదు కావలసి వుంది. ఇంతమంది సంగీతదర్శకులతో, గాయనీగాయకులతో, వాద్యకళాకారులతో,  నటీనటులతో, సాంకేతిక నిపుణులతో తలలో నాలుకలా వ్యవహరిస్తూ అందరి మన్ననలు పొందిన సంగీత స్రష్ట ఘంటసాల.

1944 నుండి 1974 వరకు సుమారు 1226 తెలుగు సినీమాలు (డబ్బింగ్ తో సహా) విడుదలైనట్లు ఒక అంచనా. అందులో  గాయకుడిగా, సంగీతదర్శకుడిగా ఘంటసాలవారి భాగస్వామ్యం 656 చిత్రాలు. ఈ సమాచారమే  సంపూర్ణం, సమగ్రం అని చెప్పలేము. దాదాపు మరో 110 చిత్రాలకు సంబంధించిన వివరాలు అలభ్యం. అలాగే, నిర్మాణం మధ్యలో ఆగిపోయినవి,  ఎవరికీ తెలియక కాలగర్భంలో కలిసిపోయిన చిత్రాలు మరెన్నో. ఇవన్నీ లభ్యమైతే ఘంటసాలవారి ఆణిముత్యాలు మరికొన్ని వందలు లభ్యమయ్యేవి.

మూడు దశాబ్దాల కాలంలో ఘంటసాలవారు ఆలపించిన గీతాలు 5000 కు మించి వుండవనే అనిపిస్తుంది. ప్రస్తుతం అందుబాటులో వున్న గణాంకాల ప్రకారం ఘంటసాల మాస్టారికి సంబంధించిన వివరాలు ఈ క్రింద పొందుపరస్తున్నాను. 

నా యీ సేకరణకు (యథాతథంగా మాత్రం కాదు)  శ్రీ చల్లా సుబ్బారాయుడి గారి 'ఘంటసాల గాన చరిత'  పుస్తకం ఎంతగానో సహకరించింది.  శ్రీ చల్లా సుబ్బారాయుడుగారికి నా కృతజ్ఞతలు తెలియజేస్తున్నాను. వారి పుస్తకంలోని అమూల్య సమాచారాన్ని మరింత విస్తృతపర్చడానికి చొరవతీసుకుంటున్నందుకు శ్రీ చల్లా సుబ్బారాయుడు గారు అన్యధా భావించరని తలుస్తాను. 

💐

ఘంటసాలవారి సంగీత దర్శకత్వంలో వచ్చిన తెలుగు 
సినిమాలు:




సంగీత దర్శకుడు సి.ఆర్ సుబ్బురామన్ కు సహాయకుడిగా పనిచేసిన తొలిచిత్రం :
1. రత్నమాల 1948

ఘంటసాలవారు సహ సంగీత దర్శకులుగా పాటలు స్వరపర్చిన చిత్రాలు :
1. బాలరాజు 1948
2. రక్షరేఖ 1949
3. వాలి సుగ్రీవ 1950
4. చంద్రవంక 1951
5. నిర్దోషి 1951
6. పూలమాల 1973
7. సతీ సావిత్రి 1978 (రెండు పాటలు, ఒక శ్లోకం మాత్రం)
8. వస్తాడే మా బావ 1978 (1 పాట మాత్రం)

ఘంటసాల గారు సంగీతం నిర్వహించిన
అనువాద చిత్రాలు :
1. భాగ్యవంతులు 1962
2. మమకారం  1963
3. మహావీర భీమసేన 1963

ఘంటసాలవారి సంగీత దర్శకత్వంలోని తమిళం సినీమాలు :

1. పాతాళ భైరవి
2. కళ్యాణం పణ్ణి ప్పార్
3.  పరోపకారం
4. చంద్రహారం
5.గుణసుందరి
6. కల్వనిన్ కాదలి
7. ఎల్లాం ఇన్బమయమ్
8. నిరపరాధి
9. అమరగీతమ్
10. మాయాబజార్
11. వాళ్కై ఒప్పందం
12. లవకుశ
13. మణిదన్ మారవిల్లై

ఘంటసాలవారు మ్యూజిక్ డైరక్షన్ లో వచ్చిన కన్నడం సినీమాలు :

1. మాయాబజార్
2. గిరిజాకళ్యాణం
3. మోహినీ రుక్మాంగద
4. లవకుశ
5. వాల్మీకి
6. మదువె మాడి నోడు
 7. వీరకేసరి
8.  నన్న తమ్మ 

ఘంటసాల మాస్టారి స్వియ సంగీత దర్శకత్వంలో వచ్చిన మొత్తం సినీమాలు: 
తెలుగు :   76
జంటగా :     8
డబ్బింగ్:      3
తమిళం:    13
కన్నడం :      8

మొత్తం : 108

ఘంటసాలవారు సంగీత దర్శకత్వం వహించిన మొత్తం 108 సినీమాలలో సుమారు 1000 ఆణిముత్యాలవంటి పాటలను స్వరపర్చారు.

స్వీయ సంగీతదర్శకత్వంలో వచ్చిన 86 తెలుగు సినీమాలలో  ఘంటసాలవారు పాడిన పాటలు :                    455
గ్రామఫోన్ కంపెనికి,
ఆలిండియా రేడియోకు
పాడిన పాటలు,పద్యాలు.         90

చరమదశలో భారతజాతికి
పాడి సమర్పించిన భగవద్గీత
శ్లోకాలు.                             .   108

మిగిలిన దాదాపు 400/500 పాటలను
ఇతర గాయనీగాయకులు ఆలపించారు.

ఘంటసాల మాస్టారి సంగీత దర్శకత్వంలో పాడిన గాయకులు :

1.చిత్తూరు వి నాగయ్య; 2.శివరావు; 3.అక్కినేని నాగేశ్వరరావు; 4.ఎమ్.ఎస్.రామారావు; 5.ఎ.ఎమ్.రాజా; 6.మాధవపెద్ది; 7.పిఠాపురం నాగేశ్వరరావు; 8.పి.బి.శ్రీనివాస్; 9.రేలంగి; 10.జె.వి.రాఘవులు; 11.టి.ఎమ్.సౌందరరాజన్; 12.శీర్కళి గోవిందరాజన్; 13.ఎ.ఎల్.రాఘవన్; 14.ఎస్.సి.కృష్ణన్; 15.వి.జె.వర్మ; 16.నల్ల రామ్మూర్తి; 17.కొమ్మినేని అప్పారావు; 18.ఎస్.పి.బాలసుబ్రహ్మణ్యం; 19.పామర్తి; 20.మాస్టర్ రామకృష్ణ (పెళ్ళిచేసిచూడు); 21.కె.ఎస్.వీరరాఘవులు; 22.మంగళంపల్లి బాలమురళీకృష్ణ; 23.మల్లిక్; 24.పద్మనాభం; 25.సి.ఎస్.ఆర్.; 26.రఘురాం; 27.సౌమిత్రి; 28.కె.రఘురామయ్య; 29.అద్దంకి శ్రీరామమూర్తి; 30.మోపర్రుదాసు; 31.కె.జే.ఏసుదాస్.

ఘంటసాలవారి సంగీత దర్శకత్వంలో పాడిన గాయనీమణులు :

1.సి.కృష్ణవేణి; 2.వక్కలంక సరళ; 3.ఎస్ వరలక్ష్మి; 4.శ్రీదేవి; 5.పి.భానుమతి; 6.ఋష్యేంద్రమణి; 7.శాంతకుమారి; 8.బేబి కృష్ణవేణి;  9.పి.లీల; 10.జిక్కి; 11.ఎ.పి.కోమల; 12.పి.సుశీల; 13.ఎస్. జానకి; 14.కె.రాణి; 15.వైదేహి; 16.స్వర్ణలత; 17.బి.వసంత;18. ఉడత సరోజిని; 19.ఎల్.ఆర్. ఈశ్వరి; 20.టి.కనకం; 21.పద్మప్రియ; 22.ఎమ్.ఎల్.వసంతకుమారి; 23.ఎన్.ఎల్.గానసరస్వతి; 24.విజయలక్ష్మి; 25.విజయలక్ష్మీ కన్నారావు; 26.ఆర్.బాలసరస్వతీదేవి; 27.టి.జి.కమలాదేవి; 28.బెంగుళూరు లత; 29.కె.జమునారాణి; 30.రమణ; 31.కె.సుందరమ్మ; 32.ఎ.వి.సరస్వతి; 33.జి.వరలక్ష్మి; 34.జి.భారతి; 35.శకుంతల; 36.సురభి కమలాబాయి; 36.జె.గిరిజ; 37.నటి సావిత్రి; 38.జయలలిత; 39.పద్మ; 40.బెజవాడ రాజరత్నం; 41.సత్యవతి; 42.రాజేశ్వరి; 
వీరు కాక బృందగానాలలో గొంతు కలిపిన గాయనీగాయకులు మరెందరో వున్నారు.

1945 మొదలు 1974 వరకు ఘంటసాలవారు ఆలపించిన వేలాది రసమయ గీతాలకు స్వర రచన చేసిన సంగీత దర్శకులు :

1.చిత్తూరు వి.నాగయ్య 2.గాలి పెంచల నరసింహారావు 3.ఓరుగంటి రామచంద్రరావు 4.అద్దేపల్లి రామారావు 5.సి.ఆర్.సుబ్బురామన్ 6.ఎస్.రాజేశ్వరరావు 7.పెండ్యాల 8.సుసర్ల దక్షిణామూర్తి  9.ఆదినారాయణరావు 10.టి.వి.రాజు 11.టి.చలపతిరావు 12.మాస్టర్ వేణు 13. చెళ్ళపిళ్ళ సత్యం 14.ఎస్.పి.కోదండపాణి 15.రమేష్ నాయుడు 16.కె.వి.మహాదేవన్ 17.ఎమ్.ఎస్.విశ్వనాధన్ 18. వేదా 19.జె.వి.రాఘవులు 20.పామర్తి 21.బి గోపాలం  22.ఎమ్.రంగారావు 23.ఆర్.సుదర్శనం 24.ఆర్.గోవర్ధనం 25. బి.రజనీకాంతరావు 26.పాండురంగన్ 27.జి.రామనాధన్ 28.ఎమ్.ఎస్.జి.మణి 29.దండాయుధపాణి పిళ్ళై 30.సి.మోహన్ దాస్ 31.టి.ఆర్ పాప 32. అశ్వథ్థామ 33. బి.ఎన్.ఆర్ 34.మల్లిక్ 35.ఎల్.మల్లేశ్వరరావు 35.పి.సూరిబాబు 36.కె.ప్రసాదరావు 37.ఎమ్.ఎస్.శ్రీరామ్  38.ఎమ్.ఎస్.రాజు 39.ఎస్.హనుమంతరావు 40.హెచ్.ఆర్.పద్మనాభ శాస్త్రి 41.విజయభాస్కర్ 42. టి.జి.లింగప్ప 43.విశ్వనాధన్-రామమూర్తి 44.రాజన్ నాగేంద్ర 45.బి.శంకర్ 46.శంకర్ జైకిషన్ 47.భానుమతి: 48.ఎ.ఎమ్.రాజా 49. ఎమ్.ఎస్.ప్రకాష్ 50.డి.బాబూరావు 51.విజయా కృష్ణమూర్తి 52.జోసెఫ్-వేలూరి కృష్ణమూర్తి 53.ఎ.ఎ.రాజ్ 54.టి.ఎమ్.ఇబ్రహీం 55.ఎస్.వి.వెంకట్రామన్ 56.ఎస్.ఎమ్.సుబ్బయ్య నాయుడు 57.ఎమ్.బి.శ్రీనివాసన్ 58.చంద్రం-సూర్యం 59.పెండ్యాల శ్రీనివాస్ 60.జి.కె.వెంకటేష్ 61.పి.లీల 62.ఎమ్.పూర్ణచంద్రరావు 63.వి శివారెడ్డి 64.సత్యారావు 65. చక్రవర్తి.

ఇతరుల సంగీత దర్శకత్వంలో ఘంటసాలవారితో కలసి యుగళగీతాలు పాడిన మరికొందరు గాయనీమణులు :
1 ఎమ్.వి.రాజమ్మ 2.కన్నాంబ 3.బొంబాయి శారద 4.జొహ్రాబాయి 5.సత్యవతి 6.పద్మాసిని 7.రేణుక 8.రాధా-జయలక్ష్మి 9.శూలమంగళం రాజలక్ష్మి 10.శ్రీరంగం గోపాలరత్నం 11.నటి సావిత్రి 12.బేబి కౌసల్య 13.శోభారాణి 14.విజయలక్ష్మి 15.తిలకం 16.మాధురీదేవి 17.శరావతి 18.రమోల; 

తెర వెనుక ఘంటసాల మాస్టారి గళానికి తెరపైన పెదవులు కదుపుతూ అభినయించిన ముఖ్య ప్రముఖ నటులు :

1.సి.హెచ్.నారాయణ రావు 2.అక్కినేని నాగేశ్వరరావు 3.ఎన్.టి.రామారావు 4.చిత్తూరు వి.నాగయ్య 5.సి.ఎస్.ఆర్. 6.కాంతారావు 7.జగ్గయ్య 8.కృష్ణ 9.శోభన్ బాబు 10.చంద్రమోహన్ 11.హరనాథ్ 12.కోన ప్రభాకరరావు 13.మోపర్రు దాసు 14.జయసింహ; 15.ముక్కామల 16.రేలంగి 17.రమణారెడ్డి 18.పద్మనాభం 19.మిక్కిలినేని 20.రాజనాల 21.సత్యనారాయణ 22.సి.సీతారాం 23.మంత్రవాది శ్రీరామమూర్తి 24.ఆ‌ర్.నాగేశ్వరరావు 25.వెంపటి చిన సత్యం 26.త్యాగరాజ భాగవతార్ 27.శివాజీ గణేశన్ 28.జెమిని గణేశన్ 29.నాగేష్ 30.రాజ్ కుమార్ 31.ఉదయకుమార్ 32.రామశర్మ 33.జోగారావు  34.మహంకాళి వెంకయ్య 35.బాలయ్య 36.గుమ్మడి 37.చలం 38. అమర్నాధ్ 39.నాగభూషణం 40.ఎమ్.జి.ఆర్ 41.కౌశిక్ 42.కెంపరాజ్ 43.రంజన్ 44.ఎస్.ఎస్త్రిపాఠి 45.జె.వి.రమణమూర్తి 46.తంగవేలు 47.అజిత్ సింగ్ 48.లంక సత్యం 49.త్యాగరాజు 50.రామ్మోహన్ 51.ఎస్.వి.రంగారావు 52.రామకృష్ణ 53.అర్జా జనార్దన్ రావు 54.బి.గోపాలం.

వీరు కాక నృత్యగీతాలకు అభినయించన కళాకారులు, పేరు తెలియని జూనియర్ నటులెందరికో ఘంటసాలవారి గళం తోడ్పడింది. ఘంటసాలవారంటే ప్రజలంతా అంతటి మక్కువ, మమకారం ఏర్పర్చుకోవడానికి కారణం ఆయనలోని అసాధారణ సమ్మోహన గాత్రధర్మం ఒక్కటేకాదు, వారిలోని వినయవిధేయతలు,సౌజన్యం, సేవాగుణం, కృతజ్ఞతాభావం, యివన్నీ ఘంటసాలవారిని ప్రజలకు మరింత దగ్గర చేసాయి. గాయకుడిగా ఎంత ఉన్నతికి చేరినా, ఎంతటి ధనార్జన చేసినా  దర్పానికి పోకుండా చివరివరకూ  అతి నిరాడంబరంగానే జీవించారు. సినీమా ప్రపంచంలో ఈ రకమైన వ్యక్తిత్వం గల వ్యక్తులు బహు అరుదుగా కనిపిస్తారు. ఇంతటి విశిష్టమైన వ్యక్తి కనుకనే ఆ తరంనుండి ఈ తరం వరకు  సంగీతాభిమానులంతా ఘంటసాలను తమ ఆత్మీయగాయకుడిగా భక్తితో ఆరాధిస్తున్నారు. ఆ ప్రజాభిమానమే వేయి పురస్కారాల పెట్టు. 

గత 77 సంవత్సరాలుగా ప్రజలందరిచేతా ఆరాధించబడుతున్న ఈ ప్రజాగాయకుని  సమున్నత బిరుదు ప్రదానం విషయంలో మాత్రం  కేంద్ర , రాష్ట్ర  ప్రభుత్వాలు ఉదాసీనంగా వ్యవహరిస్తూండడం చాలా బాధాకరమైన విషయం.

ఉత్తమ కళాకారులను గుర్తించలేని ప్రభుత్వపు బిరుదులు కన్నా కోట్లాది సంగీతాభిమానులు ఇచ్చిన గౌరవం, అభిమానమే మిన్న. 

ఘంటసాల మాస్టారు ఉన్నకాలంలోనే  అసంఖ్యాకులైన జూనియర్ ఘంటసాలలు దేశమంతా తయారయి ఘంటసాల పాటలను ఘంటసాలగారికే వినిపించేవారు.  వారు భౌతికంగా దూరమైన తర్వాత కూడా జూనియర్ ఘంటసాలల సంఖ్య మరింత పెరిగింది. వారి పాటలు విస్తృతంగా వినిపించసాగాయి.  ఘంటసాల పాటలు పాడడమే వృత్తిగా చేసుకుని వృధ్ధిపొందినవారు,  ఘంటసాల పాటలతో విదేశపర్యటనలు జరిపి ఖ్యాతి పొందుతున్నవారు ఎందరో. 

ఘంటసాల గీతాలతో నాట్యప్రదర్శనలకు శ్రీకారం చుట్టినది మా జంటసంస్థలే. అంతకు ముందు శాస్త్రీయ పధ్ధతిలో పాడిన సినీగీతాలకు నాట్యం చేయడానికి సందేహించిన సంప్రదాయ సంగీత కళాకారులంతా తర్వాత తర్వాత మేము ప్రవేశపెట్టిన బాణీనే అనుసరించారు. ఇంకా కొనసాగిస్తున్నారు. ఘంటసాల జయంతి, వర్ధంతి ఉత్సవాలతో అనేక సాంస్కృతిక సంస్థలు దేశ విదేశాలలో ఘంటసాలవారిపట్ల తమకు గల భక్తిని గౌరవాన్ని చాటిచెపుతున్నారు. దేశంలో మరే సినీ సంగీత కళాకారుడికి దక్కని గౌరవం,  మర్యాద, అభిమానం విగ్రహావిష్కరణ రూపంలో ఘంటసాలవారికి దక్కింది. ఒకప్పుడు సినీరంగానికే పరిమితమైన "మాస్టారు" సంబోధన ఇప్పుడు ప్రపంచవ్యాప్తమయింది.

గాన గంధర్వుడు ఘంటసాలవారి శతజయంతి సందర్భంగా ప్రపంచవ్యాప్తంగా నిర్వహించబడుతున్న సాంస్కృతికోత్సవాలు ఘంటసాల మాస్టారి ఔన్నత్యాన్ని అఖండ కీర్తిని మరింత చాటిచెపుతాయి.

ఘంటసాల సంగీతం ఒక చైతన్య స్రవంతి. ఒక జీవవాహిని. అనంతంగా ప్రవహిస్తూనే వుంటుంది.

ఈ ప్రపంచంలో తెలుగు భాష ఉన్నంతవరకూ, తెలుగుజాతి ఉన్నంతవరకూ ఘంటసాల పాట, ఘంటసాలను గురించిన మాట వినిపిస్తూనే వుంటాయి. సంగీత వినీలాకాశంలో ఒక ధృవతార మన ఘంటసాల. అమరుడు ఘంటసాల. 

                   💐🙏 ఈ అధ్యాయం ఇక్కడితో సమాప్తం 🙏💐

4 comments:

Pulijalasanthisree said...

సంగీత వినీలాకాశంలో ధ్రువతారగా మిగిలిపోయిన మాష్టారు...కోట్లాది ప్రజల హృదయాలలో కొలువై...నిరంతర గానస్రవంతిగా సాగిపోతున్నారు....ఈ పవిత్ర గంగాఝరి ఇలాగే కలకాలం సవ్వడులు చేస్తూ ఉండాలని నా ఆకాంక్ష...ఇంత కూలంకషంగా విషయాలను సుమారు రెండు వత్సరాలుగా అందిస్తూ... అలరిస్తున్న శ్రీ ప్రణవ స్వరాట్ గారికి కృతజ్ఞతాంజలులు...చరిత్రలో నిలిచిపోయే సత్కార్యం తలపెట్టి దిగ్విజయంగా నడిపించారు...నమస్సులు

P P Swarat said...

ధన్యవాదాలు.

ameerjan said...

మీరన్నట్లు, సమధుర స్వరఝరికే పర్యాయపదంగా మారిన “ఘంటసాల” ఒక స్వరజీవన వాహిని. తెలుగు సంగీతాభిమానుల పట్ల ఆణిముత్యాలవంటి పాటల గని! అంతటి కారణజన్ముణ్ణి ప్రత్యక్షంగా చూస్తూ, స్ఫూర్తి పొందిన మీరు, మీ ద్వారా ఘంటసాల వారికి సంబంధించిన అమూల్యమైన సమాచారం పొందగలిగిన మేము ధన్యులం! ఈ సమూహానికే గాక, లక్షలాది ఘంటసాల అభిమానగణాన్ని అలరిస్తూ.. సేవలనందించినందులకు మీకు మేం సర్వదా కృతజ్ఞులం స్వరాట్ గారు!🙏🙏

మాధవి said...

ఘంటసాల మాస్టారు గురించి ఎంతో సమాచారాన్ని అందరికి తెలియజేస్తూ తెలియని వివరాలు తెలుసుకునేలా భావి తరాల వారు కూడా మాస్టారు పాటలతో పాటు ఎన్నో విషయాలు తెలుసుకునేలా ఒక చక్కటి వేదికగా ఈ బ్లాగ్ ను రూపొందించిన మీకు స్వరదా కృతజ్ఞతలు మాస్టారు..🙏🙏